Kenniscongres 2018
Tijdens het ochtendprogramma van het KennisCongres gaven drie vooraanstaande wetenschappers hun visie op de klimaatverandering en de toekomst van de Oosterschelde. Zij deelden hun kennis, inspiratie en nieuwe inzichten. Na een heerlijke lunch, uiteraard met allerlei lekkers uit de Oosterschelde, werden deze door alle deelnemers ingebracht in de transitiesessies.
Verdeeld over vier verschillende kennisgebieden (Veiligheid: Keringen en Sediment, Voeding en Natuur, Beleving- onder en boven water, Energietransitie en landschap) kwamen alle uitersten, scenario’s én mogelijkheden, op tafel.
De gedachtenvorming kwam op gang en samenwerking werd geïnitieerd. De geschiedenis van de toekomst werd geschreven. Lees hier [linkto:deopbrengst] alle uitkomsten van deze transitiesessies en laat u inspireren.
key-note sprekers
Maak kennis met de sprekers, die tijdens het KennisCongres een stevig fundament leggen voor de discussie over de gevolgen van de zeespiegelstijging en klimaatverandering voor de Oosterschelde. Hoe maken we de Oosterschelde klimaatbestendig en hoe verbinden we de verschillende gerbuiksfuncties? Hier start de dialoog.
# KEY-NOTE SPREKER 1 Prof Dr Sybren Drijfhout
Klimaatverandering, wat komt er op ons af?
De hoofdvraag die hier aan de orde is betreft de hardheid van de klimaatscenarios’s die gelden voor de zuidelijke Noordzee. Hoeveel (relatieve) zeespiegelstijging kan worden verwacht in de komende 30 – 50 – 100 jaar, en waarop zijn de scenario’s gebaseerd. Zeespiegelstijging direct voor de kust van Nederland volgt niet altijd even vanzelfsprekend uit wereldwijde ontwikkelingen op het gebied van zeespiegelstijging. De afgelopen twintig jaar steeg de zeespiegel voor onze kust minder dan gemiddeld, en in het midden van de Noord-Atlantische Oceaan juist sterker. Verwacht wordt nu dat door veranderingen in stromingen de zeespiegel aan de Nederlands kust de komende twintig jaar extra hard zal stijgen. Verder zal ook rekening moeten worden gehouden met andere effecten zoals extreme stormen, regenbuien, hogere watertemperatuur, en verzuring van het water. In deze inleiding wordt de basis gelegd voor de discussie over de gevolgen voor de Nederlandse kust en met name de Oosterschelde.
over Prof Dr Sybren Drijfhout, UU en KNMI
In 2017 is prof.dr. Sybren Drijfhout benoemd tot bijzonder hoogleraar Dynamica van het Klimaat en bekleedt daarmee de Buys Ballot Leerstoel. Drijfhout is een toponderzoeker op het gebied van de klimaatdynamica en was al hoogleraar Fysische Oceanografie aan de Universiteit van Southampton. Daarnaast is hij verbonden aan het KNMI. Zijn benoeming is een verdere versterking van het onderzoek naar Water, Climate and Ecosystems binnen de Universiteit Utrecht.
“Het onderzoek van Buys Ballot Leerstoel richt zich op de veranderingen van de zeespiegel en de gevolgen daarvan voor de waterhuishouding”, licht prof. Drijfhout toe. “Mijn onderzoek zal zich concentreren op de relatie tussen de veranderende oceaancirculatie en de ruimtelijke verdeling van de sterische zeeoppervlakhoogte. Hierbij zullen we vooral kijken naar de verbinding tussen de Noordzee en de Atlantische Oceaan”
Prof. Sybren Drijfhout (1957), studeerde natuurkunde in Utrecht met als afstudeerrichting meteorologie. Hij promoveerde bij prof. Wil de Ruijter van het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek Utrecht (IMAU). Sinds 1995 is hij als (senior) onderzoeker verbonden aan het KNMI. In 2013 werd hij benoemd tot hoogleraar Fysische Oceanografie aan de Universiteit van Southampton. Drijfhout doet in Utrecht niet alleen onderzoek maar draagt ook bij aan het onderwijs.
# KEY-NOTE SPREKER 2 Prof dr Peter Herman
De oosterschelde, veilig en veerkrachtig
De Oosterschelde kent een lange historie van veranderingen. Kenmerkend is de dynamiek van het gebied, gedreven door inpolderingen en stormvloeden. De deltawerken hebben de dynamiek getemd. De Oosterschelde is wel open gebleven, zie de discussie van 50 jaar terug. Toch zijn er diverse knelpunten, zoals de zandhonger. Zandsuppleties vormen geen fundamentele oplossing en roepen weerstand op. Ook de abrupte zoet-zout overgangen bij de compartimenteringsdammen vragen om andere oplossingen. In de recente Oosterschelde visie 2018 – 2024 wordt hier dieper op ingegaan, gericht op de combinatie van veiligheid, veerkrachtige natuur en een vitale economie. Wat betreft de veiligheid wordt uitgegaan van een toenemende frequentie van sluitingen van de kering bij een hogere zeespiegel: + 60 cm: 10 x per jaar, + 125 cm: > 100 x per jaar. Indien echter de huidige infrastructuur niet klimaat bestendig is, wat is dan de Oosterschelde agenda? En welke kansen liggen er ? Daarbij uitgaande van een integrale benadering van gebruiksfuncties, en building with nature oplossingen.
over Prof dr Peter Herman, TUD en Deltares
Peter Herman is hoogleraar Ecologische Waterbouwkunde aan de Technische Universiteit Delft, en senior onderzoeker bij Deltares (Coastal and Marine Systems). Hij is een ecoloog die zich bezighoudt met fysisch-ecologische interactie en het modelleren van ecologische dynamiek in estuaria en kusten. Hij is een breed geïnteresseerde estuariene ecoloog, gefascineerd door het ecologisch functioneren van deze systemen vol gradiënten tussen zoet en zout, rustig en dynamisch, hoog en laag. Hij gebruikt wiskundige modellen en theoretische concepten om de complexiteit van deze landschappen beter te begrijpen. Hij probeert deze complexiteit te begrijpen en te beschrijven in kwantitatieve termen, zoals in biogeochemische cycli, voedselwebben, fysieke structuren. Hij brengt de kennis die is opgedaan in deze theoretische studies over op de samenleving.
# KEY-NOTE SPREKER 3 Prof. ir. Adriaan Geuze
de oosterschelde voor toekomstige generaties
Voor deze keynote is de uitdaging verder te gaan bij waar de Oosterschelde visie is gebleven: de visie betreft de periode 2018 – 2024, en is expliciet gericht op de Oosterschelde. Voor de langere termijn zal er een link gelegd moeten worden met de Voordelta en de wateren achter de compartimenteringsdammen. Verder is de vraag hoe de gebruiksfuncties duurzaam versterkt kunnen worden. Gezien de historie kan de Oosterschelde gezien worden als een innovatiemotor voor toekomstgericht kustwater beheer. Hoe maak je het gebied klimaatbestendig en versterk je tevens de gebruiksfuncties in onderlinge samenhang: voedsel, natuur, recreatie. Dat wil zeggen dat het kader wordt verbreed naar de OS als casus waar nieuwe concepten voor een klimaatbestendig beheer en gebruik worden ontwikkeld voor een veel bredere toepassing.
over Prof. ir. Adriaan Geuze, WUR en West 8
In de stedenbouw- en landschapsarchitectuur heeft Adriaan Geuze (1960) wereldwijd een grote reputatie. Met zijn bureau West 8, dat hij vlak na zijn afstuderen als landschapsarchitect in 1987 oprichtte, heeft hij een unieke benadering bij het maken van ruimtelijke plannen. Daarbij weet hij hedendaagse cultuur, stedelijke identiteit, architectuur, publieke ruimte en techniek te verenigen met de lokale context. In Nederland is hij o.a. bekend van het Rotterdamse Schouwburgplein, Rotterdam CS, Maximapark in Utrecht en de stedenbouwkundige plannen van Borneo-Sporenburg in Amsterdam en Strijp S te Eindhoven. West 8 studies beslaan onder andere de ontwikkeling van de Happy Isles voor de kust van Duinkerke tot Texel. Deze zouden 25 kilometer westwaarts vanaf de huidige kustlijn komen te liggen, met als primaire taak Nederland te beschermen tegen de golven.
In 1992 richtte Adriaan Geuze de stichting SLA (Surrealistic Landscape Architecture) op. Ook werd Adriaan Geuze gevraagd als gastcurator voor de tweede Architectuur Bienale in Rotterdam in 2005 met als thema ‘The Flood’.
Geuze heeft de stedenbouw vanuit de landschapsarchitectuur een nieuw elan gegeven, en die disciplines weer centraal gesteld in het maatschappelijk debat. Met West 8 heeft hij in de loop van de tijd vele prijsvragen en prijzen gewonnen. Adriaan Geuze is buitengewoon hoogleraar aan Wageningen Universiteit. Adriaan Geuze is sinds 2014 lid van de Akademie van Kunsten.
Wageningen Universiteit en Research
Adriaan Geuze
Adriaan Geuze bij Zomergasten
respondenten
# RESPONDENT 1 Dr. Renske de Winter
Dr. Renske de Winter is een expert op het gebied van de invloed van klimaatverandering op de kust. Haar proefschrift gaat over de invloed van het broeikaseffect op veranderingen in het offshore golfklimaat en stormen en hoe die veranderingen de duinerosie langs de Nederlandse kust beïnvloeden. Na haar promotie was ze betrokken bij de constructie van extreme zeespiegelstijging projecties en het lange termijn morfologische gedrag van de Waddeneilanden. Ze is geïnteresseerd in de lokale effecten van klimaatverandering voor de kust en mogelijke aanpassingsmaatregelen. In de afgelopen jaren heeft ze gewerkt met wiskundige modellen. Ze heeft gewerkt als universitair docent bij de Universiteit Utrecht waar ze ook is gepromoveerd, en is thans verbonden aan Deltares
# RESPONDENT 2 Dr. ing. Joost Stronkhorst
Dr. ing. Joost Stronkhorst is lector aan de Hogeschool Zeeland en adviseur bij Deltares. Hij houdt zich bezig met klimaatadaptatie van erosieve, laaggelegen kustgebieden door middel van ‘Building-with-nature’. Samen met onderzoekers-docenten en studenten doet hij praktijkgericht onderzoek naar nature-based maatregelen die de veerkracht van de delta moeten vergroten, dit als antwoord op zeespiegelstijging en de achteruitgang van natuurlijk kapitaal in de regio. Daarvoor werkte Joost bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, waar hij opeenvolgend betrokken was bij de deltawerken, het tegengaan van zeevervuiling en het beheer van de zandige kust.
Inspiratiedag 2018 | P04 – Joost Stronkhorst – Hogeschool Zeeland
contact
De KennisCommunity Oosterschelde komt voort uit het KennisCongres Oosterschelde dat in 2018 werd gehouden in het Ir J.W. Topshuis op de Oosterscheldekering.
Dit initiatief kwam van vier vrijdenkers: Idco Duijnhouwer, Aad Smaal, Philip Drontmann en Siebe Kramer. Verenigd in hun ongerustheid zetten zij de gedachtenvorming over een veilige en leefbare toekomst van de Oosterschelde tijdig in gang.
Het huidige kernteam bestaat uit Idco Duijnhouwer, Peter van Veelen, Renée Bron, Leo Adriaanse en Philip Drontmann.
De KennisCommunity Oosterschelde is een onafhankelijk platform waar mensen zich inzetten voor een gezonde toekomst van de Oosterschelde. Binnen de community vinden en inspireren ze elkaar. Studenten en experts werken samen nieuwe concepten uit en demonstreren deze.
Heeft u vragen? Neem gerust contact op, per mail: info@onzeoosterschelde.nl of 06 51380641 (Philip Drontmann).